Trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước, đường Trường Sơn - Hồ Chí Minh là con đường huyết mạch, huyền thoại của dân tộc. Trên tuyến đường giao liên chuyển quân từ Bắc vào Nam phải vượt qua nhiều con sông lớn, trong đó, có dòng sông La. Và trên dòng La thơ mộng đó, có một bến đò mà những cư dân sinh sống bên bờ sông, xã Trường Sơn vẫn gọi là bến đò Chợ Thượng. Hơn nửa thế kỷ đã qua, nhưng nhiề người dân vẫn còn lưu giữ ký ức về những năm tháng ác liệt trên mảnh đất quê hương với những câu chuyện chứa đầy kỷ niệm.
Bến đò Chợ Thượng qua sông La đã có từ xa xưa, thường ngày chở khách qua sông nối đôi bờ giao lưu buôn bán làm ăn.Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, có một con đường giao liên đi từ xã Nam Cường, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An đến xã Đức Tân, nay là xã Trường Sơn , huyện Đức Thọ.
Bến đò Chợ Thượng, nơi ghi dấu nhiều câu chuyện cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ông Trần Xuân Hiền, Hội CCB thôn Bến Hầu, xã Trường Sơn kể lại: “Khi đó, Bến đò Chợ Thượng còn được người dân ở đây gọi là bến đò giao liên vì có thêm nhiệm vụ chở bộ đội qua sông vào Nam chiến đấu và quay trở ra để củng cố lực lượng. Nơi đây ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử quan trọng của địa phương, là nơi chứng kiến tinh thần đấu tranh anh dũng, bất khuất của quân và dân ta”.
Là địa phương có địa bàn trọng yếu đánh phá của không quân Mỹ, nhân dân Trường Sơn đã chịu nhiều mất mát hy sinh. Từ tháng 2-1965 đến tháng 12-1972, giặc Mỹ đã cho máy bay đánh phá 838 lượt, trong đó có 6 lần Mỹ dùng máy bay B52 ném xuống mảnh đất Trường Sơn trên 8.000 quả bom các loại. Riêng bến đò Chợ Thượng địch đánh phá 22 lần. Nhưng một điều kỳ diệu là tại bến đò trong suốt thời kỳ chiến tranh phá hoại không lần nào bị máy bay Mỹ ném bom vào đội hình khi bộ đội vượt sông. Đó chính là nhờ ý thức phòng gian bí mật, là trận địa lòng dân luôn được giữ vững để bộ đội vượt sông an toàn tuyệt đối.
Hội viên CCB xã Trường Sơn kể lại những ký ức về một thời bom đạn tại bến đò Chợ Thượng.
Hơn 50 năm về trước, chính đôi bàn tay của người dân nơi đây đã chèo đò, đưa hàng ngàn lượt bộ đội qua khúc sông này, họ đã chứng kiến cảnh đau thương, sự gian khổ của những người lính, có thể đến bây giờ họ không nhớ nổi bao lời chào từ biệt, lời hẹn ước ngày chiến thắng, nhưng với họ những kỷ niệm đó vẫn luôn in đậm trong tâm trí của chàng trai, cô gái ngày ấy.
Bà Nguyễn Thị Bình, Thôn Bến Hầu, xã Trường Sơn nhớ lại: “Hồi đó tôi thường chở bộ đội qua sông, con thuyền khi mô cũng phải cắm ở bên kia sông, khi bộ đội qua sông thì lên dìu anh em xuống, vì khi đó các anh đã mất hết sức lực. Tôi nhớ kỷ niệm sâu sắc nhất là có một bà đi bán rau muống, mà các thương binh về nói muốn mua bó rau muống, sau đó các anh rửa sạch là ăn luôn vì thèm rau, mới biết bộ đội chiến trường trở về rất là gian khổ”.
Hơn 50 năm đã qua, nhưng ký ức về những lần chở bộ đội qua sông vẫn còn in đậm trong trí nhớ của những người lái đò năm xưa.
Trong cuốn lịch sử Đảng bộ xã Trường Sơn có đoạn ghi “Phụ nữ ta trong thời gian từ năm 1965 đến năm 1968 đã xuất hàng trăm đồng bạc mua chè, nấu nước tiễn chân bộ đội qua sông. Đối với người dân họ không chỉ làm tốt công tác đảm bảo vận chuyển bộ đội và hàng hóa qua sông, mà còn thể hiện tình cảm quân dân thắm thiết, đó là tình cảm mà bà con hậu phương, gửi ra tiền tuyến, để mỗi bước hành quân của các anh luôn có hình bóng quê hương, nơi cội nguồn sức mạnh thêm quyết tâm, sẵn sàng xả thân vì tổ quốc.
Cụ Nguyễn Thị Dần (95 tuổi) Thôn Bến Hầu, xã Trường Sơn bồi hồi nhớ lại: “Ngày đó, bộ đội qua đây là vô nhà mẹ, khi nớ khổ lắm nhưng có chi trong nhà là mẹ cũng cho, khi thì mẹ cho quả chuối, quả chanh,…ăn xong rồi vội đi, mẹ thương lắm”.
Dòng sông La vẫn ngày ngày cuộn chảy, Bến đò Chợ Thượng vẫn còn đó, từ trong tâm thức của người dân luôn ý thức cao trong việc giữ gìn, phát huy các làng nghề truyền thống bên dòng sông La, bảo vệ trùng tu tôn tạo các chứng tích của lịch sử, để thế hệ mai sau hiểu hơn về một thời đạn bom khói lửa nhưng rất đỗi tự hào của mảnh đất và con người Trường Sơn.
Những người lái đò nhỏ bé, thầm lặng góp phần vào chiến thắng vang dội của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ông Nguyễn Thành Công, Hội CCB thôn Bến Hầu, xã Trường Sơn cho biết: "Hiện nay, bến đò chợ Thượng đã được nhân dân đóng góp, ủng hộ kinh phí để xây dựng lại, trở thành nơi sinh hoạt cộng đồng cho bà con nhân dân trong vùng. Nhân dân cũng rất mong muốn được sự quan tâm của các cấp ngành, để bến đò có một bia chứng tích, để con em gần xa, du khách khi đến đây sẽ biết đây là một nơi ghi dấu nhiều giá trị lịch sử”.
Nếu có dịp về với mảnh đất Trường Sơn anh hùng, xin mời bạn ghé Bến đò Chợ Thượng, ngắm nhìn làn nước trong xanh, lắng nghe sông kể về những câu chuyện lịch sử như chính cuộc đời của người dân nơi đây, để nhắc nhớ thế hệ mai sau về một địa chỉ - nơi có những người lái đò nhỏ bé đã góp phần vào những chiến thắng vang dội của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.