Lấy thân mình chắn đạn cho Hoàng thân Xu-pha-nu-vông

Những ngày này, khi cả nước, cả tỉnh đang sôi nổi tổ chức các hoạt động kỷ niệm Năm Đoàn kết hữu nghị Việt Nam - Lào, chúng tôi lại bồi hồi nhớ về Anh hùng LLVT nhân dân Lê Thiệu Huy. Cách đây 76 năm, khi vừa tròn 26 tuổi, ông đã lấy thân mình chắn đạn cho Hoàng thân Xu-pha-nu-vông, vị lãnh tụ của Nhân dân các dân tộc Lào và trở thành một trong những biểu tượng của tình đoàn kết Việt - Lào cao cả.

Chân dung Anh hùng Lê Thiệu Huy

Anh hùng Lê Thiệu Huy sinh ngày 6/3/1921, là người con thuộc phái Lê, dòng họ Trần Lê đại tôn ở làng Lạc Thiện (nay là xã Lâm Trung Thủy). Cha ông là Giáo sư Lê Thước, một nhà sư phạm nổi tiếng đồng thời là một học giả có nhiều đóng góp cho nền văn học dân tộc; mẹ là bà Phan Thị Đích, hậu duệ của lãnh tụ Phan Đình Phùng.

Từ bé, Lê Thiệu Huy đã nổi tiếng về trí thông minh vượt trội. Ông là học sinh giỏi nhất của Trường Albert Sarraut ở Hà Nội và được Chính phủ Pháp cấp học bổng du học toàn phần năm 1938. Ông được mệnh danh là “Thần đồng Đông Dương”, “Nhà vô địch không đối thủ” vì một lúc đậu 3 bằng cử nhân tại Pháp.

Cách mạng tháng Tám năm 1945 bùng nổ, ông xung phong tham gia tổng khởi nghĩa giành chính quyền ở Huế. Ngày 30/8/1945, chấp hành quân lệnh của Ủy ban Quân sự Thừa Thiên Huế, ông dẫn đầu một nhóm sinh viên tình nguyện ra Hiền Sĩ (cách Huế 18 km) bao vây và bắt gọn phái bộ Thiếu tá Castena do chính phủ Pháp cử sang Việt Nam nhằm tái lập nền thống trị tại Đông Dương.

Bên trong nhà thờ dòng họ Trần Lê đại tôn ở xã Lâm Trung Thủy lưu giữ nhiều hình ảnh, tư liệu về anh hùng Lê Thiệu Huy.

Lê Thiệu Huy còn được biết đến là người có suy nghĩ táo bạo khi trình lên Chủ tịch Hồ Chí Minh và đồng chí Võ Nguyên Giáp đề án mang tên “Đường 9” với mục đích: quét sạch các cứ điểm của giặc Pháp tái thiết lập trên Đường 9; kiên quyết giữ vững con đường chiến lược từ Lào xuyên vào Trung Bộ; đẩy mạnh tổ chức liên quân Việt - Lào; tăng cường giúp đỡ Chính phủ kháng chiến Pa-thét Lào; liên hệ với các tổ chức Việt kiều ở Lào và Thái Lan, giúp đỡ huấn luyện quân sự cho các thanh niên. Đề án được chuẩn y, Chính phủ và Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc phái Lê Thiệu Huy giữ chức Tham mưu trưởng Liên quân Việt - Lào.

Ngày 21/3/1946, Pháp huy động lực lượng tấn công vào thị xã Thà Khẹt (tỉnh Khăm Muồn). Dưới sự chỉ huy của Hoàng thân Xu-pha-nu-vông, Liên quân Lào - Việt đã anh dũng, kiên cường đánh trả địch quyết liệt. Tuy nhiên, do chênh lệch về quân số và trang bị nên để bảo tồn lực lượng, Hoàng thân quyết định đưa liên quân và một số người dân vượt sông Mê Kông sang đất Thái Lan tạm ẩn náu. Khi ra đến giữa sông Mê Kông, đạn trên bờ của giặc bắn xối xả vào thuyền. Trong tình thế cấp bách, Lê Thiệu Huy đã lấy thân mình chắn đạn cho Hoàng thân và anh dũng hy sinh.

Bức thư Hoàng thân Xu-pha-nu-vông gửi gia đình liệt sỹ Lê Thiệu Huy được dịch sang tiếng Việt và lưu giữ tại nhà truyền thống của xã Lâm Trung Thủy.

Thi hài ông được đồng đội mai táng tại Km 269 đường UBon-Nakhon, cạnh bờ sông Kóng, một chi nhánh của sông Mê Kông. Sự hy sinh anh dũng của ông được Hoàng thân Xu-pha-nu-vông tường thuật lại trong bức thư gửi gia đình Lê Thiệu Huy với niềm tiếc thương vô hạn cùng lời cảm ơn sâu sắc khi gia đình đã cống hiến cho cách mạng Lào một người con quả cảm.

Trong bức thư có đoạn viết: “Lê Thiệu Huy, người con yêu quý nhất của Ngài mất đi, không những gia đình mất đi một người con yêu dấu, Nhà nước Việt Nam và nhân dân Lào mất đi một người chiến sỹ đầy tinh thần hy sinh vì công lý… Tinh thần hy sinh cao cả ấy đã nhắc nhở cho thanh niên Lào, cho nhân dân Lào luôn luôn bền bỉ chiến đấu để diệt đế quốc xâm lăng và giành độc lập thật sự cho đất nước”.

Truyền thống cách mạng của quê hương, tinh thần quả cảm của người con anh hùng chính là mạch nguồn để các thế hệ phấn đấu xây dựng quê hương.

Ghi nhớ công ơn của ông, năm 1991, Nhà nước Lào truy tặng liệt sỹ Lê Thiệu Huy Huân chương Íchxala hạng Nhất, huân chương cao quý nhất của Nhà nước Lào. Năm 2011, Chính phủ Nước Cộng hòa XHCN Việt Nam đã truy tặng liệt sỹ Lê Thiệu Huy danh hiệu Anh hùng LLVT nhân dân.

Quê hương Anh hùng Lê Thiệu Huy ngày càng khởi sắc.

Xứng đáng quê hương người anh hùng

Nằm bên bờ sông La, trên quốc lộ 8A, quê hương Anh hùng Lê Thiệu Huy đang từng ngày thay da đổi thịt. Tri ân chiến công và sự hy sinh cao cả của ông, xã Lâm Trung Thủy đã xây dựng nhà truyền thống, trong đó lưu giữ hình ảnh về người anh hùng Lê Thiệu Huy và bức thư Hoàng thân Xu-pha-nu-vông gửi gia đình. Niềm tự hào về truyền thống vùng quê cách mạng với những người con anh hùng đã và đang cổ vũ người dân Lâm Trung Thủy sôi nổi thi đua phát triển kinh tế, xây dựng đời sống mới.

Nhà truyền thống xã Lâm Trung Thủy - nơi đang lưu giữ những tư liệu, hiện vật về anh hùng Lê Thiệu Huy.

Thôn Trung Đông - mảnh đất sinh ra người anh hùng quả cảm Lê Thiệu Huy, vào đầu tháng 8/2022 đã đón nhận niềm vui đạt 10/10 tiêu chí khu dân cư NTM kiểu mẫu.

Ông Trần Ngọc Tân - Trưởng thôn phấn khởi: “Truyền thống cách mạng của quê hương, tinh thần quả cảm của người con anh hùng chính là mạch nguồn để chúng tôi phấn đấu xây dựng Trung Đông phát triển. Hiện nay, tỷ lệ hộ nghèo của thôn còn 4,9% (11/223 hộ dân); toàn thôn có hơn 98% gia đình văn hóa... Không bằng lòng với những gì đạt được, người dân trong thôn đang tích cực xây dựng các tiêu chí theo hướng bền vững, nâng cao”.

Ông Trần Ngọc Tân - trưởng thôn Trung Đông: "Truyền thống cách mạng của quê hương, tinh thần quả cảm của người con anh hùng chính là mạch nguồn để chúng tôi phấn đấu xây dựng Trung Đông phát triển".

Cùng với Trung Đông, các thôn còn lại cũng đang tích cực xây dựng NTM. Đến nay, xã Lâm Trung Thủy đã có 12/15 thôn đạt khu dân cư NTM kiểu mẫu, 3 thôn còn lại quyết tâm về đích trong năm, góp sức đưa xã đạt mục tiêu NTM kiểu mẫu vào cuối năm 2022.

Chỉ riêng trong 6 tháng đầu năm, người dân trong xã đã xây dựng 45 vườn mẫu, chỉnh trang 170 vườn hộ, cải tạo 22 vườn tạp; chỉnh trang, nâng cấp 38 công trình phụ trợ; đắp lề đường 2.400m, xây 1.004m mương thoát nước; trồng 3.800m hàng rào xanh… Năm 2021, tổng thu nhập bình quân đầu người đạt 43,85 triệu đồng; tỷ lệ gia đình văn hóa đạt 95,11%; tỷ lệ hộ nghèo còn 3,57%, cận nghèo 3,4%...

Người dân Lâm Trung Thủy tích cực xây dựng nông thôn mới.

Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Trần Thị Hương chia sẻ: “Viết tiếp truyền thống người anh hùng Lê Thiệu Huy và những người con anh hùng, liệt sỹ, thời gian qua, cấp ủy, chính quyền và Nhân dân xã Lâm Trung Thủy không ngừng đẩy mạnh các phong trào thi đua lao động sản xuất, xây dựng nếp sống văn minh để làm giàu, làm đẹp quê hương. Những thành tựu đạt được là điểm tựa để Lâm Trung Thủy vững bước đi lên trên con đường đổi mới, phấn đấu về đích xã NTM kiểu mẫu vào cuối năm nay”.

Sắc mới trên quê hương người anh hùng.

Tạm biệt miền quê của người anh hùng, ngắm nhìn nụ cười, niềm vui trên gương mặt của những người dân Lâm Trung Thủy, tôi như được nhân lên niềm tự hào, vinh dự. Từ vùng quê này sẽ nuôi dưỡng thêm những người con tài ba, kiên trung, tiếp bước thế hệ cha ông xây dựng quê hương không ngừng phát triển.