Khi yêu cầu trợ giúp pháp lý, người yêu cầu phải nộp hồ sơ yêu cầu trợ giúp pháp lý cho Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước, các Chi nhánh của Trung tâm Trợ giúp pháp lý nhà nước hoặc tổ chức tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý (các tổ chức hành nghề luật sư, tổ chức tư vấn pháp luật tham gia trợ giúp pháp lý theo danh sách Sở Tư pháp công bố).

Hồ sơ yêu cầu trợ giúp pháp lý bao gồm các loại giấy tờ sau:

        1)  Đơn yêu cầu trợ giúp pháp lý (theo mẫu số 02-TP-TGPL Ban hành kèm theo Thông tư số 12/2018/TT-BTP), ghi rõ: Họ và tên người yêu cầu trợ giúp pháp lý, họ và tên người được trợ giúp pháp lý, ngày tháng năm sinh, địa chỉ liên hệ, số điện thoại,… diện người được trợ giúp pháp lý, nội dung yêu cầu trợ giúp pháp lý);

        2) Giấy tờ chứng minh đối tượng là người được trợ giúp pháp lý;

Yêu cầu cung cấp các loại giấy tờ chứng minh thuộc diện trợ giúp pháp lý đó. Cụ thể:

Giấy tờ chứng minh gồm một trong các giấy tờ sau:

-  Quyết định của cơ quan có thẩm quyền công nhận là người có công với cách mạng;

- Quyết định phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, Anh hùng lao động trong thời kỳ kháng chiến;

- Huân chương Kháng chiến, Huy chương Kháng chiến, Bằng Bà mẹ Việt Nam anh hùng, Bằng Anh hùng, Bằng Có công với nước;

- Quyết định trợ cấp, phụ cấp do cơ quan có thẩm quyền cấp xác định là người có công với cách mạng;

- Quyết định hoặc giấy chứng nhận thương binh, người hưởng chính sách như thương binh, bệnh binh, bệnh tật do nhiễm chất độc hóa học, người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học.

Giấy tờ chứng minh là: Giấy chứng nhận hộ nghèo do UBND xã cấp.

Giấy tờ chứng minh gồm một trong các giấy tờ sau:

- Giấy khai sinh, sổ hộ khẩu, CNMD, căn cước công dân, hộ chiếu;

- Văn bản của cơ quan tiến hành tố tụng xác định người được trợ giúp pháp lý là trẻ em;

- Văn bản của cơ quan có thẩm quyền về áp dụng biện pháp xử lý hành chính hoặc xử phạt vi phạm hành chính xác định người được trợ giúp pháp lý là trẻ em.

Giấy tờ chứng minh gồm một trong các giấy tờ sau:

- CMND, Căn cước công dân hoặc Sổ hộ khẩu, Sổ tạm trú hoặc các giấy tờ hợp pháp khác mà dựa vào đó có thể xác định được dân tộc, nơi cư trú của người được trợ giúp pháp lý;

- Văn bản của cơ quan tiến hành tố tụng xác định người có yêu cầu trợ giúp pháp lý là người dân tộc thiểu số và nơi cư trú của người đó.

Văn bản của cơ quan tiến hành tố tụng xác định người có yêu cầu trợ giúp pháp lý là người bị buộc tội từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

Giấy tờ chứng minh gồm các giấy tờ sau:

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo do UBND cấp xã cấp;

- Văn bản của cơ quan tiến hành tố tụng xác định người có yêu cầu trợ giúp pháp lý là người bị buộc tội.

Giấy tờ chứng minh gồm các giấy tờ sau:

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo hoặc quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng hoặc quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội. Kèm theo:

- Quyết định của cơ quan có thẩm quyền về trợ cấp ưu đãi, trợ cấp tiền tuất đối với cha đẻ, mẹ đẻ, vợ, chồng, con của liệt sĩ và người có công nuôi dưỡng khi liệt sĩ còn nhỏ hoặc Giấy chứng nhận gia đình liệt sỹ, Bằng tổ quốc ghi công có tên liệt sỹ kèm theo giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân nhân với liệt sỹ.

Giấy chứng nhận hộ cận nghèo hoặc quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng hoặc quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội. Kèm theo:

- Quyết định về việc trợ cấp ưu đãi đối với con của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học hoặc Giấy chứng nhận bệnh tật, dị dạng, dị tật do nhiễm chất độc hóa học.

-  Quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng; Quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội.

Hoặc:

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo kèm theo giấy tờ hợp pháp do cơ quan có thẩm quyền cấp xác định người có tên trong giấy là người cao tuổi (Thẻ hội viên người cao tuổi, chứng chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu...).

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo kèm theo Giấy chứng nhận khuyết tật do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Hoặc:

- Quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng; Quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội.

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo hoặc quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng hoặc quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội. Kèm theo:

- Văn bản của cơ quan tiến hành tố tụng xác định người có yêu cầu trợ giúp pháp lý là bị hại và từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi.

- Quyết định tiếp nhận nạn nhân bạo lực gia đình vào nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội.

Hoặc:

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo kèm theo một trong các loại giấy tờ: Giấy xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh về việc khám và điều trị thương tích do hành vi bạo lực gia đình gây ra; Quyết định cấm người gây bạo lực gia đình tiếp xúc với nạn nhân bạo lực gia đình; Quyết định xử lý vi phạm hành chính với người có hành vi bạo lực gia đình.

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo hoặc quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng hoặc quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội. Kèm theo:

- Giấy tờ, tài liệu chứng nhận nạn nhân theo quy định tại Điều 28 Luật Phòng, chống mua bán người.

Giấy tờ chứng minh gồm:

- Giấy chứng nhận hộ cận nghèo hoặc quyết định hưởng trợ cấp xã hội hàng tháng hoặc quyết định tiếp nhận đối tượng vào chăm sóc, nuôi dưỡng tại nhà xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội. Kèm theo:

- Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền cấp xác định là người nhiễm HIV.

Ngoài ra, các loại giấy tờ hợp pháp khác do cơ quan có thẩm quyền cấp xác định được người thuộc diện TGPL theo quy định của pháp luật TGPL cũng được coi là một trong những loại giấy tờ chứng minh thuộc diện TGPL. Trong trường hợp những người thuộc diện được TGPL bị thất lạc các giấy tờ nêu trên thì phải có xác nhận của cơ quan có thẩm quyền đã cấp giấy tờ đó.

          3) Các giấy tờ, tài liệu có liên quan đến vụ việc trợ giúp pháp lý (ví dụ như: Biên bản hòa giải tranh chấp đất đai của UBND xã, thông báo thụ lý vụ án, Quyết định khởi tố bị can,...).

Việc nộp hồ sơ yêu cầu trợ giúp pháp lý được thực hiện như sau:

          Người yêu cầu trợ giúp pháp lý có thể chọn một trong ba cách thức nộp hồ sơ như sau:

        - Nộp trực tiếp: Trường hợp nộp trực tiếp tại trụ sở của tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý, người yêu cầu trợ giúp pháp lý nộp các giấy tờ, tài liệu theo quy định; xuất trình bản chính hoặc nộp bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý. Trường hợp người yêu cầu trợ giúp pháp lý không thể tự mình viết đơn yêu cầu thì người tiếp nhận yêu cầu trợ giúp pháp lý sẽ có trách nhiệm ghi các nội dung vào mẫu đơn để người yêu cầu trợ giúp pháp lý tự đọc hoặc người tiếp nhận đọc lại cho người yêu cầu nghe, người yêu cầu ký tên hoặc điểm chỉ vào đơn;

       - Nộp qua dịch vụ bưu chính: Trường hợp gửi hồ sơ qua dịch vụ bưu chính, người yêu cầu trợ giúp pháp lý nộp các giấy tờ, tài liệu theo quy định, bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý;

        - Gửi qua fax, hình thức điện tử: Trường hợp gửi hồ sơ qua fax, hình thức điện tử, khi gặp người thực hiện trợ giúp pháp lý, người yêu cầu trợ giúp pháp lý phải xuất trình bản chính hoặc nộp bản sao có chứng thực giấy tờ chứng minh là người được trợ giúp pháp lý.

          Cách thức yêu cầu trợ giúp pháp lý:

- Tự mình yêu cầu trợ giúp pháp lý;

- Thông qua người thân thích, cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hoặc  cơ quan, tổ chức, cá nhân khác yêu cầu trợ giúp pháp lý.